Πάρκο Κλωναρίδου - Φιξ

φωτογραφία George Fiorakis - advart photos, πηγή

Το πάρκο Κλωναρίδου Φιξ βρίσκεται στα Άνω Πατήσια, μεταξύ των οδών, Πατησίων, Καυτατζόγλου και Τσίλλερ και οφείλει την ονομασία του στο παλιό εργοστάσιο ζυθοποιίας και παγοποιίας Κλωναρίδου, που δημιουργήθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα στον χώρο του σημερινού πάρκου. Αποτελεί μια ανάσα πράσινου, με δέντρα, παρτέρια και ένα μικρό σιντριβάνι, μέσα σε μια πυκνοδομημένη και πυκνοκατοικημένη περιοχή της Αθήνας.

Το εργοστάσιο ζυθοποιίας και παγοποιίας «Μ. & Ε. Κλωναρίδη» ιδρύθηκε το 1903, από τον Ερρίκο Κλωναρίδη, τον αδερφό του Μιλτιάδη, και τον Έκτορα Δρακούλη. Λίγο παρακάτω, στην οδό Πατησίων πριν την Αλυσίδα, βρισκόταν από το 1882 το εργοστάσιο εριουργίας της εταιρίας «Σ. Βεζανής και Σελάς», το οποίο πουλήθηκε το 1922 στην «Ομόρρυθμη Εταιρία Κ. & Α. Δρακοπούλου», που το μετέτρεψε σε βαμβακουργία. (πηγή)

πηγή

πηγή

Το 1930 το εργοστάσιο περιήλθε στην ιδιοκτησία της ανώνυμης εταιρείας «Κάρολος Φιξ». Την περίοδο του Μεσοπολέμου στο εργοστάσιο λειτουργούσε και αποθηκευτικός χώρος για γούνες και χαλιά, τα οποία αφού καθαρίζονταν, συντηρούνταν σε ειδικούς θαλάμους. 

Το εργοστάσιο Φιξ λειτούργησε ως το 1982, όταν η εταιρεία χρεοκόπησε. Η περιουσία της επιχείρησης κατέληξε στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, από την οποία ο χώρος του εργοστασίου και η βίλα περιήλθαν, το 1993, στην κατοχή του Δήμου Αθηναίων. Το εργοστάσιο τη δεκαετία του 1980 λειτούργησε ως χώρος πολιτισμού και φιλοξένησε θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες εναλλακτικού χαρακτήρα. Κατεδαφίστηκε το 2000 επί δημαρχίας Δημήτρη Αβραμόπουλου, παρά τις διαμαρτυρίες των κατοίκων, που επιθυμούσαν τη διατήρησή του, ως δείγματος της βιομηχανικής αρχιτεκτονικής της Αθήνας, αλλά και ως χώρου πολιτισμού. Το μόνο που απέμεινε είναι ένα μικρό κτίσμα με νεοκλασικά στοιχεία, το οποίο βρισκόταν δίπλα στην πύλη του παλιού εργοστασίου.


Στο βάθος του πάρκου, στην οδό Πατησίων, συναντάμε την εγκαταλελειμμένη βίλα Κλωναρίδου. Πρόκειται για ένα ενδιαφέρον δείγμα του εκλεκτικισμού των αρχών του 20ού αιώνα, όταν τα Πατήσια ήταν ακόμα γεμάτα κυπαρισσώνες, περιβόλια και ανθοκήπους, ενώ εδώ κι εκεί πρόβαλαν εξοχικές επαύλεις πλούσιων Αθηναίων, που περνούσαν τα καλοκαίρια τους στην περιοχή. Τα σχέδια της βίλας αποδίδονται στον Γερμανό αρχιτέκτονα Ερνέστο Τσίλερ. Λίγα μέτρα πιο κάτω υψωνόταν ο τρούλος του ναού του Αγίου Λουκά, που ήταν έργο του ίδιου, και ολοκληρώθηκε το 1870. 
Η βίλα βρισκόταν δίπλα στο εργοστάσιο Κλωναρίδου, καθώς εκείνη την εποχή συνηθιζόταν οι εργοστασιάρχες να διαμένουν κοντά στα εργοστάσιά τους για να επιβλέπουν τις εργασίες. Χαρακτηριστικά της είναι η συμμετρία, το επιβλητικό ύφος, το πρόστυλο, το μπαλκόνι με τις παλούστρες και το κοκκινωπό χρώμα. Διέθετε πλούσιο εσωτερικό και εξωτερικό ζωγραφικό διάκοσμο, φιλοτεχνημένο από αξιόλογους καλλιτέχνες της εποχής. Η σημερινή της μορφή διαμορφώθηκε μετά από αρκετές προσθήκες και επεκτάσεις, που επιβάλλονταν λόγω της αύξησης των μελών της οικογένειας Κλωναρίδου. 
Όταν το εργοστάσιο πέρασε στην ιδιοκτησία του Καρόλου Φιξ, η βίλα συνέχιζε να κατοικείται από την οικογένεια Κλωναρίδου. Αργότερα, παραχωρήθηκε επίσημα, με τη διαθήκη του Φιξ, στους απογόνους της οικογένειας Κλωναρίδου και κατοικήθηκε μέχρι το 1999. (πηγή)

 Αν κι έχει χαρακτηριστεί διατηρητέα από τον Δήμο Αθηναίων, η βίλα, εδώ και πολλά χρόνια, στέκει ερειπωμένη, με έντονα τα σημάδια της φθοράς του χρόνου και των βανδαλισμών

Σε ό,τι αφορά τα χαρακτηριστικά της: η βίλα είναι διώροφη, λιθόκτιστη, με υπερυψωμένο υπόγειο σε ορισμένα τμήματά της. Την αρχική της χρήση ως εξοχικής κατοικίας μαρτυρούν η απλουστευμένη εσωτερική διάταξή της και η εξωτερική της διαμόρφωση, χαρακτηριστική των κατοικιών -τύπου βίλας- που σχεδιάστηκαν κατά κόρον στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα.

Εχει γίνει μελέτη αποτύπωσης και αποκατάστασης του κτηρίου από την αρχιτέκτονος Μαρίας Δανιήλ, ενώ η μελέτη αποκατάστασης του ζωγραφικού διάκοσμου είναι του ζωγράφου και συντηρητή έργων τέχνης Γ. Σπανού. 

Με τη νέα της χρήση η βίλα θα στεγάσει αναψυκτήριο στο ισόγειο, σε συνάρτηση και με τον περιβάλλοντα χώρο της που θα διαμορφωθεί κατάλληλα, ενώ ο όροφος προορίζεται για πολιτιστικές χρήσεις (εκθέσεις, διαλέξεις, προβολές κ.λπ.) και μια μόνιμη μικρή έκθεση με την ιστορία του κτηρίου, αλλά και του κατεδαφισμένου εργοστασίου ζυθοποιίας. (πηγή)

Ακολουθουν φωτογραφίες λεπτομερειων του κτιρίου του 
 George Fiorakis - advart photos

  

Η περίπτωση του πάρκου Κλωναρίδου - Φιξ είναι χαρακτηριστική για το πως νοείται από ορισμένους ιθύνοντες η  "δημιουργία" και "αξιοποίηση" ελεύθερων χώρων, χωρίς μελέτες και στόχους, και πως αντιμετωπίζονται μνημεία και τοπόσημα όταν στέκονται εμπόδια στην άνευ σχεδίου και προοπτικής “ανάπτυξη”.

πηγή

πηγή

πηγή

αεροφωτογραφία

Πηγές:

1. Η περίπτωση αυτή είναι χαρακτηριστική για το πως νοείται από ορισμένους ιθύνοντες η  "δημιουργία" και "αξιοποίηση" ελεύθερων χώρων, χωρίς μελέτες και στόχους, και πως αντιμετωπίζονται μνημεία και τοπόσημα όταν στέκονται εμπόδια στην άνευ σχεδίου και προοπτικής “ανάπτυξη”.

2. http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=344278

3. https://www.inexarchia.gr/story/think/i-proastiaki-epayli-klonaridi-i-egkataleimmeni-vila-stin-patision-sto-parko-fix

4. http://mlp-blo-g-spot.blogspot.com/2014/09/Klwnaridh.html

5. https://ipolizei.gr/parko-fix-klwnaridh/